Polscy badacze przeprowadzili badanie na myszach, w którym wykazali, że blokowanie wydzielania mleczanu z rozbicia glikogenu u starych myszy (wiekowo odpowiadających ludziom mającym 70-80 lat) powoduje znaczące odmłodzenie mózgu, usprawnienie pamięci, zmianę nawyków poznawczych (zwiększona ciekawość, podejmowanie nowych wyzwań) oraz zmianę neuroplastyczności mózgu. U myszy poddanych przez dwa tygodnie zabiegowi blokowania mleczanu zmieniły kształt synapsy w neuronach, przybierając postać bardziej „młodzieńczą”, co wzmocniło gotowość do przyjmowania nowych informacji. Czy wkrótce może i nas czekać takie zapobieganie starzeniu się mózgu i przedłużenie czasu sprawności intelektualnej?
Badania są bardzo obiecujące, jednak zabieg ten nie odbywa się bez konsekwencji. Tworzenie nowych śladów pamięciowych prawdopodobnie wymaga „wymazywania” starszych. Oczywiście nie chodzi o utracenie ważnych wspomnień i umiejętności, tylko w zgodzie z tym, jak działa mózg, o likwidację najmniej używanych połączeń. Naukowcy porównują to do zjawiska dziecięcej amnezji, czyli procesu, który ma miejsce w okresie intensywnego rozwoju i kształtowania się mózgu człowieka. Ponieważ w okresie wczesnej młodości następuje bardzo duży rozwój zdolności poznawczych, dokonuje się tym samym na dużą skalę likwidacja „nieużywanych” i (z punktu widzenia mózgu) nieważnych wspomnień, aby móc zrobić miejsce na gromadzenie nowych doświadczeń. To dlatego nie pamiętamy praktycznie niczego z okresu sprzed 2. lat, bardzo niewiele z czasu, gdy mieliśmy kilka lat, a także sprzed 10. roku życia nasze wspomnienia są bardzo wybiórcze i ubogie w porównaniu do późniejszych. Nie tracimy jednak wszystkich wspomnień, ponieważ te nacechowane emocjonalnie lub pielęgnowane (jak umiejętności) zostają zachowane.
Podobna sytuacja ma prawdopodobnie miejsce przy sztucznym wzmacnianiu zdolności poznawczych u starych myszy (a tym samym najpewniej podobnie będzie to działać u ludzi), tylko że tworząc poszerzone możliwości poznawcze i pamięciowe w starszym wieku, zapewne kasowane są wspomnienia z wcześniejszych lat, tyle że nie dotyczy to już okresu jedynie dzieciństwa. Jest to zatem potencjalnie duża wada tego zabiegu. Czy będzie dało się w przyszłości wzmacniać pamięć i zdolności poznawcze człowieka, odmładzać jego mózg, bez takiej konsekwencji? Możliwe, że naukowcy znajdą w końcu na to rozwiązanie, jednak może być to trudne. W sposobie działania ludzkiego mózgu najczęściej jest coś za coś. Odmładzanie mózgu nie powiększa ogólnej jego pojemności, lecz usprawnia aktualną pracę, co konsekwentnie przy tworzeniu się nowych szlaków pamięciowych wymaga „zrobienia na to miejsca”. Z drugiej strony, jeśli na starość, w wyniku pogarszania się pamięci albo zaczątków demencji, i tak zaczynamy tracić część wspomnień, może tak czy inaczej lepsza jest ta strata wraz z zyskaniem nowych możliwości i zapobieganiem dalszej degeneracji mózgu, niż bez nich?
Badania takie prowadzone są oczywiście przede wszystkim w kontekście pomocy osobom będącym ofiarami degeneracyjnych chorób. Niewykluczone jednak, że wiele wyników tego typu badań (mam tu na myśli także np. badania robione przez firmę Neuralink, należącą do Elona Muska) w przyszłości zostanie użytych także do usprawniania przyrodzonych zdolności człowieka. Tutaj otwiera się pole dla futurologii oraz transhumanizmu i rozważań nad przyszłością człowieka jako istoty cywilizacyjnej.
Od dawna dla futurologów i transhumanistów jest jasne, że nauka przyjdzie z pomocą nie tylko ludzkiemu ciału, ale też jego umysłowi, najpierw lecząc choroby umysłu, czyli ograniczając straty, ale w przyszłości także tworząc możliwości, które wykraczają poza naturalny biologiczny stan człowieka, czyli produkując zyski. Na razie są jeszcze sferą przyszłości zjawiska powiększania ludzkiej inteligencji, tworzenia połączeń z komputerem (to już pomału zaczyna się tworzyć, głównie w obrębie pomocy ludziom sparaliżowanym), czy wynalezienia odrębnych od mózgu banków ludzkiej pamięci na wzór „zapasowych dysków”. Niemniej stopniowo zaczynamy wchodzić w sferę tak rozumianego transhumanizmu, w tej kolejnej sferze wkraczając w domenę dotąd zarezerwowaną dla science fiction. Ciekawie jest być na samym początku tego, prawdopodobnie historycznego, bowiem w przyszłości rewolucyjnego, procesu.
Jednak w przeciwieństwie do technologicznych usprawnień ciała, inwazyjne aktywności na ludzkim mózgu rodzą nie tylko szereg problemów, ale też nie do końca poznanych konsekwencji. Których to konsekwencji nie poznamy do końca bez wykonywania tych zabiegów na ludziach, co z kolei rodzi problemy natury etycznej. Nie są też futurologom obce przewidywania związane ze społecznymi oraz rynkowymi konsekwencjami takich procesów, bowiem siłą rzeczy technologie usprawniające inteligencję przez dłuższy czas zapewne będą dostępne tylko dla lepiej sytuowanych sfer społecznych, co może znacząco wpływać na powiększenie nierówności społecznych. Są to bardzo ciekawe tematy o całej palecie możliwych konsekwencji na dużą skalę, które warto przemyśleć zawczasu, jednak na obecnym etapie pozostaje nam obserwowanie zachodzących w świecie nauki postępów i przywilej bycia świadkiem „początku przyszłości”.
Drugą znaczącą konsekwencją zabiegu blokowania rozpadu glikogenu jest jego wpływ na ogół właściwości fizycznych organizmu. Rozpad glikogenu jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni. Blokery glikogenu działają bowiem nie tylko w mózgu, lecz na całym ciele.
Relacja z odkrycia oraz wyjaśnienia dotyczące działania związków chemicznych w mózgu i organizmie przystępnie zostały przedstawione przez portal „Nauka w Polsce”:
https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C97988%2Cbadanie-na-myszach-mozemy-farmakologicznie-odmlodzic-mozg.html
Natomiast tutaj praca oryginalna, w której możecie przeczytać dokładny opis badania i wyników:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/acel.13928
Literatura dodatkowa:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Amnezja_dziecięca
https://pl.wikipedia.org/wiki/Neuroplastyczność
https://pl.wikipedia.org/wiki/Neuron
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pamięć_człowieka
https://pl.wikipedia.org/wiki/Glikogen
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kwas_mlekowy
Podobają Ci się artykuły Astrohomines? Jeśli chcesz wesprzeć moją pracę, możesz to zrobić na Patronite:
https://patronite.pl/astrohomines.wordpress.com/description
Inicjatywa taka wiele dla mnie znaczy, jako że Astrohomines jest czasochłonną pracą jednej tylko osoby. Tylko dzięki wpłatom będzie mógł się rozwinąć w jeszcze ciekawszą, bardziej zaawansowaną formę. Pokaż, że ten wysiłek jest doceniany 🙂
Astrohomines 